Tại Phiên thảo luận về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 ngày 31/10, Đại biểu Phạm Đình Thanh - Kon Tum, trong thời gian qua, công tác quản lý, trồng, bảo vệ, khai thác, kinh doanh từ rừng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, hiệu quả đạt được còn thấp. Tình trạng đất bị lấn chiếm, đất giao cho nông, lâm trường quản lý chồng lấn lên đất sản xuất nông nghiệp của người dân còn khá phổ biến. Việc bàn giao đất từ các công ty nông, lâm nghiệp về cho địa phương quản lý thực hiện còn chậm, diện tích đất đã có quyết định thu hồi nhưng chưa có phương án sử dụng đất tương đối lớn.

Báo cáo của Đoàn giám sát cũng đã nêu, qua giám sát trong cả nước, diện tích đất đã có quyết định thu hồi nhưng chưa có phương án sử dụng là 79.670 hecta, diện tích đất chưa có quyết định thu hồi của Ủy ban nhân dân và chưa có phương án sử dụng đất là 305.043 hecta, như vậylà rất lãng phí.

Về nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên, theo Đại biểu, trước hết là thuộc về trách nhiệm của các nông, lâm trường, các công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng, chính quyền các địa phương cùng với trách nhiệm kiểm tra, giám sát của các cấp, các ngành.

Đại biểu Phạm Đình Thanh, Đoàn Đại biểu Quốc hội Kon Tum

Bên cạnh đó, cũng có nguyên nhân do Trung ương chưa có cơ chế, chính sách đầy đủ hoặc một số chính sách quy định không còn phù hợp nhưng chậm được sửa đổi, bổ sung, ví dụ như về dự án trồng rừng. Dự án trồng rừng là dự án đặc thù bởi chu kỳ thời gian thực hiện dự án dài, phải chuẩn bị cây giống, xử lý thực bì từ năm trước, việc trồng rừng phải thực hiện theo mùa vụ.

Tuy nhiên, hiện nay dự án trồng rừng phải tuân thủ đầy đủ các bước theo quy định của Luật Đấu thầu nên quá trình triển khai các bước để thực hiện dự án mất nhiều thời gian, dẫn đến tình trạng sau khi hoàn thành các thủ tục dự án thì có dự án không thực hiện được vì đã hết mùa mưa chuyển sang mùa khô, nếu tiến hành trồng rừng vào mùa khô thì khả năng cây trồng chết là rất cao và sẽ gây thất thoát, lãng phí rất lớn.

Về chính sách hỗ trợ kinh phí cho các công ty lâm nghiệp để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ rừng tự nhiên phải đóng cửa rừng, theo Quyết định 2242, ngày 11/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ đã hết hiệu lực thi hành từ năm 2020, nhưng đến nay vẫn chưa có quy định mới để hỗ trợ các công ty lâm nghiệp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ rừng giai đoạn từ năm 2021 về sau, nên các đơn vị này đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc tổ chức lực lượng quản lý, bảo vệ rừng.

Về chế độ chính sách đối với lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng. Theo 5 nhóm nhiệm vụ được giao tại Nghị định 01 ngày 1/1/2019 của Chính phủ thì lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng phải tiến hành công việc đầu tiên, trực tiếp, khó khăn nhất của công tác bảo vệ rừng; thường xuyên, liên tục chịu tác động của các điều kiện bên ngoài, chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro, nhưng lực lượng này lại không được hưởng chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với công chức, viên chức của ngành kiểm lâm nên đời sống của họ gặp rất nhiều khó khăn. Hiện nay, tình trạng viên chức, người lao động chuyên trách bảo vệ rừng xin nghỉ việc xảy ra tương đối nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên. Đây là vấn đề cần báo động.

Từ thực trạng trên, Đại biểu kiến nghị đối với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cần tăng cường giám sát việc quản lý, sử dụng đất tại các nông, lâm trường, các công ty, ban quản lý rừng, đặc biệt là giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 112 của Quốc hội khóa XIII về tăng cường quản lý đất đai có nguồn gốc từ nông trường, lâm trường quốc doanh do các công ty nông nghiệp, lâm nghiệp, ban quản lý rừng và các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khác sử dụng. Quốc hội, Chính phủ cũng cần xem xét có cơ chế đặc thù riêng, quy định về trình tự, thủ tục thực hiện các dự án trồng rừng và chăm sóc, bảo vệ rừng.

Đối với Chính phủ và các bộ, ngành liên quan đề nghị sớm xem xét, ban hành quy định về việc tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho cả công ty lâm nghiệp để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ diện tích rừng tự nhiên, phải đóng cửa rừng tính từ thời điểm các chính sách hỗ trợ theo Quyết định 2242 của Thủ tướng Chính phủ hết hiệu lực thi hành vào năm 2020. Bổ sung quy định cho đội ngũ viên chức, người lao động chuyên trách bảo vệ rừng được hưởng các chế độ phụ cấp ưu đãi nghề như đối với công chức, viên chức ngành kiểm lâm và phụ cấp theo quy định về danh mục nghề, công việc đặc dụng, nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.